Shaley aroortii waxay waraku kusoo baxeyn howl gallo ka socda magaalada Kismaayo , kaasi oo ka soo baxey maamulka cusub ee magaaladaasi gacanta ku haaya muddadaan dambe, oo ah burburinta kaniisadii ku tiillada beerta xuriyadda horteeda .
Maamulka ayaa amar ku bixiyey in la burburiyo , kaniidaan halkaasi ku tiil in ka badan 100 sannadood, oo ahayd meelha lagusoo tilmaansado magaalada Kismaayo, taasi oo ay ku sheegeen inay tahay xaaraan in dalka ay ka dhisnaato kaniisado lagu dukanaayo diinta kirishtaanka.
Isla markaana waxaa ay go'aan ku gaareen in laga dhiso masaajid ay muslimiinta amase kuwa la islaamindoono ku tukadaan, lagana joojiyo ku tukashada kirishtaanka, waxyna sheegeen inay dalka oo idil ka burburindoonaan waxii kaniisado ah ee ku yaal, ay tanna tahay tillaabadii oogu horreysey, inkastoo la ogyahay inuu meesha uusan ka fogeen masaajid weyn oo ay Soomaalidu ku tukadaan.
Sheekh Zeylaci ayaan doonayaa inaan weydiiyo gaar ahaan iyo guud ahaan kuwa maamulka magaalada Kismaayo gacana ku haayo, so'aallo fara badan ayaa dhinac walbo iga hareereeyey, marka waan idin soo gudbinayaa, aniga oo aragtideydana raacsandoono, meeshii aan u arko inay ku habboontahay.
Maamulkiinna sharafta leh, waxuu sheegey inay kaniisadaani tahay xaaraan, haddaba weydiinta waxay tahay kuwa go'aankaasi gaarey ma hubsadeen waxa xaaraan iyo xalaal ay kala yihiin, waayo waxaa meesha ku yiil: gidaar ka kooban dhagac iyo sibir, qowlado, iyo guriyo dhir ,xafiisyo, iyo ciidda dalka, iyo gambaleel(jaras)bir ah, oo ay yaalliin sawirro dhax ku sameysan amase waraaqo ku sameysan, oo intaba sita magic la yri " KANIISAD" sida ay Soomaalidu u taqaan.
Haddaba ma intaasi ayaa xaaraan ah, taabashadooda mise magaca ayaad diiddeen oo aad u xaaraanteyseen ciiddii, dhagaxii, sibirkii birtii, haddii ay iftadiinnu taasi tahay macnaheeda waa dal la'aan iyo guryo la'aan, haddiise ay tahay magaca , magica laguu bixiyey ayaa maanta la iska beddelaa, oo mid kale la sameystaa, miyaysan dhicikari leheen, haddii aad magca siisaan oo aad tiraahdaan "maanta waxi ka dambeeyo waa masaajid sheikh hebel , amase masaajid hebel, miyaan lagu tukankarin, mise salad kuma ansaxeyso ciidda Kismaayo iyo masaajiddada Kismaayo.?
Qowladahii ay Soomaalidu degganeyd ee aad ka saarteen ma waxay ahaayeen kuwa ku noolaa dhul xaaraan ah, mise maamul ahaan ayaad ooga soo horjeeddaan dadka aad halkaasi ka saarteen oo arrintiinnu ayaa ahayd mid aad ka fiiriseen dhanka qabyaalad iyo wax aan loo fadhinin?
Miyaysan anfici leheen inaad u rogtaan dugi sare, heer jaamacad, dugsi hoose/dhexe, miyaan laga faa'idi leheen, oo magaalada wax tar miyaysan u lahaan leheen, iyo dadka masaakiinta ah ee aan waxba haaysan in caruurtooda wax lagu baro?.
Sheekhow, miyaan lag dhigi Karin maktabad lagu faafiyo kutubta diinta Islaamka oo noqnkartey meesha oogu qiimo badan ee magaalada ku taal, ayada oo aan la burburin, miyaana sina looga faa'iidi kareen, mise waa xaaraan in meel ay gaalo dhistey wax lagu qabsado, taasina daliilkeeda maxuu yahay diintee laga keeney?
Hantida ku baxdey dhismaheeda iyo burburinteeda, iyo hantida aad maanta dooneysaan inaad ku dhistaan masaajidka oo garabkiisa masaajid uu ku yaal miyaysan dadka iyo dalka wax kale u tari leheen.?
Diinteennaa soo tan qabto "diintiinna ayaad leedihiin, anna teyda ayaan leeyahay"mise taasi waa laga tirey diinteenna, oo sidaan ayaa soo korodhey, sow tii Ilaahay uu nabigeennaa barakeysnaa uu ku yiri"Maanta ayaan diintiinna idin kamiley, Islaamkana idin oggolaadey inuu diintiinna noqdo".
Sheekhow tillaabadaani waa mid aan laga fiirsan , oo u baahneyd marka hore in leys yiraaho, kaniisadaan maxay ku habboontahay oo laga sameen karaa, diinteen, dadkeen, iyo dalkeennaba ooga faa'iidi karaa,waase dhiciweysey, haddaba maxaa talo ah?
Waxaan ka baqayaa in furdadana ay noqoto mid xaaraan ah, waayo waxaa kusoo xidho, maraakiib khamro sida iyo kuwa ay gaalo leeyihiin,marka waa in maraakiibtaasina la burburiyo, dikaddana la burburiyo maadaama khamri oo xaaraan ah lala soo galo, mise waxaad I leedahay dhaqaale ayaan ka hellaa, saa darteed waa xalaaleyneynaa!!
Markeeda hore dhisitaanka kaniisadda khalad bay ahayd waa haddii aan isku raacno, waxayna dhacdey waqti ay Soomaalidu taag u hayn gumeystihii Talyaaniga,taasi waxay ahayd taariikh qaldan, hase yeeshee waxaa lagu saxey mid kasii khaldan, oo kasii xun, waxaanse jeclaan lahaa , in dalka iyo maamulkaba ka faa'iidaan dhismahaasi taariikhiga ah, isla markaana ay taariikhda ku geli lahaayeen wax qabadkooda.
Maantase masaajid uma baahneyn meesha in laga dhiso, waayo waxuu noqonayaa keli mid la qeybsado masaajidkii hore dadka ku tukado, ayada oo la ogyahay halka ay ku tiilley Kaniisada inay ahayd meel xafiiyada dowladda u dhow, inkastoo masaajidka kale uu aga dhowyahay.
Sheekhow maamulkiinna waxuu burburiyey taariikh loo baahnaa in carruurta looga sheekeeyo, hase yeeshee maantase khasaaro mooyaane, wanaag la sheego ma adan sameynin, waxaanse jeclaha ruux kastaa ee dalkaan iyo dadkaan wax u qabanaaya inuu marka hore is weydiiyaa, dadka iyo dalka maxaa looga faa'iideenkaraa, maxaase dhibaato ah ee ooga imaan karo jiritaanka sheygaani.
Qore:Jamaal Maxamed Mursal
jmm278@hotmail.com
